فروش نفت به مردم

طرح فروش نفت به مردم، اگر درست فهمیده باشم، عبارت است از فروش نفت به قیمت کنونی به مردم (البته به صورت صوری. در واقع نفت همچنان در بازارهای جهانی به فروش می رود) و تضمین خرید آن به قیمت حداقل 140 دلار و حداکثر 160 دلار بعد از چهار سال.

اگر گفتۀ وزیر نفت را مبنا قرار دهیم قیمت نفت ایران 114 دلار است (هر چند امروز قیمت نفت سبک در بازارهای جهانی 96.7  دلار و نفت برنت دریای شمال که از بهترین نفتها است 109 دلار بود). و اگر فرض کنیم که قیمت نفت در چهار سال دیگر به 150 دلار می رسد، سود متوسط سالانۀ این سرمایه گذاری در حدود 7.1 درصد خواهد بود. این سود در قیمت 160 دلار برای نفت به 8.8 درصد و در قیمت 140 دلار به حدود 5.5 درصد هر سال می رسد. [حاشیۀ ریاضی: آقا این قضیۀ حساب کردن سود سالانه ماجرایی است حسابی بامزه. می نشینند و حساب می کنند که در فرد می تواند در چهار سال 40 درصد سود ببرد یعنی سالی ده درصد. ( به قول کیهان ؟!؟!؟!؟!؟!؟!؟) از آن بامزه تر این است که فردی رفته قیمت طلا را 67 سال پیش پیدا کرده که 80 تا 83 ریال بوده در هر گرم، بعد قیمت الان را هم گذاشته آنجا که 54 هزار تومان است، و حساب کرده که قیمت طلا در 67 سال گذشته 6700 برابر شده، و نتیجه گرفته «به عبارت دیگر به طور متوسط قیمت طلا در بازار کشورمان در هر سال 100 برابر شده است». (به قول شاعر «دَدَلّیم اردبیل!»)]

خوب حالا این سود خوب است یا بد؟ جواب البته بستگی دارد به اینکه خرید و فروش با ریال صورت بگیرد یا با دلار و اینکه نرخ دلار را چطور حساب کنیم. مثلاً اگر نرخ دلار ثابت بماند به این معنی است که مثلاً 1300 تومان بدهیم و یک دلار بخریم (یا اصلاً دلار را هم نخریم) و با آن نفت بخریم و سالی حدود 7.1 درصد سود ببریم و در آخر هم دلارمان را به نرخ 1300 تومان به ریال تبدیل کنیم (یا همان ریال را با سودش بگیریم). با این سناریو هیچکس حاضر نمی شود حتی یک ریال را در این پروژه بگذارد. با نرخ تورم 15 تا 20 درصدی مردم حتی حاضر نیستند پولشهان را در بانک بگذارند و 12 درصد بهره بگیرند، چه برسد به سرمایه گذاری در پروژه ای با سود 7 درصد. می روند طلا می خرند که حداقل به اندازۀ تورم بالا می رود و چه بسا بیشتر.

اما اگر دلار ثابت نماند مقدار سود بستگی به افزایش قیمت دلار پیدا می کند. چون هیچ پیش بینی قابل اعتمادی از مقدار افزایش یا کاهش نرخ دلار در دست نیست، این سرمایه گذاری خیلی پر ریسک می شود. در واقع در چنین حالتی مسئلۀ مهم بازار ارز است نه بازار نفت.

اما به فرض هم که شرکت نفت بتواند روشی را طراحی کند که مثلاً اوراق قرضه ای منتشر کند و بخواهد پول سرمایه گذاریهایش را از آن کسب کند و چهار سال دیگر با فروش نفت پول و سود آن را به مردم باز گرداند. مشکل اساسی در چنین روشی جذب اطمینان مردم است، که فقط با تضمین سیستم بانکی به دست می آید. خبرهایی که هر روزه از قرضهای پرداخت نشدۀ دولت به این گروه و آن گروه از تولید کننده ها یا این سازمان و آن سازمان می شنویم چندان جایی برای اتکا به وعده ها باقی نمی گذارد.

دولت برای جذب پول از مردم حداقل کاری که می تواند بکند این است که همین پولهایی که مردم به ناچار در بانک می گذارند تا امورات روزمره شان را بگذرانند را با تورم از بین نبرد و به سپرده های آنها بهرۀ مثبت بدهد. در این صورت هم دیگر نیازی نخواهد بود که مردم مستقیماً با وزارت نفت درگیر شوند. مردم پول را در بانک می گذارند و بانک هم اگر دید وزارت نفت می تواند سودآوری داشته باشد به آن وام دهد.

ارائۀ طرحهایی که راه به جایی نمی برند را صدها بار آزموده ایم. اگه می خواهید آزموده را مجدداً بیازمایید البته ما گردن باریک تر از آنیم که بتوانیم مانع شویم، ولی حداقل می توانیم الان بگوییم که بعدها که آزمودیدش و نشد بتوانیم بگوییم «ما که گفتیم نمی شود!»

(پس نوشت: مسئله از آن نظر جالب است که وزارت نفت با آن پول عظیمش درگیر آن است. اگر تغییری در مدل پیش آمد بیشتر در این باره می نویسم)

6 Responses to فروش نفت به مردم

  1. آقا اگر به دلار بخره و به دلار برگردونه چی؟ قمیت دلار هم به نرخ روز بازار آزاد حساب کنه؟ این فکر می کنم به صرفه باشه. البته برای من سواله که ایران در آینده‌ی نزدیک دلار از کجا میاره. چون مجبور خواهد بود دلار و یورو رو هم از چین و روسیه بخره. نه؟
    مشکل محاسبه‌ی ریاضی سود توسط کیهان هم با تدریس یک درس ساده اقتصاد مقدماتی در دبیرستان‌های کشور حل می شه. گرچه فکر کنم آقایان با نظام سرمایه‌داری مشکل دارن و بخش سودش رو حذف می کنن.

    • حسین says:

      آرش
      اگه به دلار بخره و به دلار برگردونه، سود قضیه بیش از قیمت نفت به قیمت دلار مربوط می شه. در واقع مثل اینه که یه حساب دلاری باز کرده باشی. اگر قیمت دلار ثابت باشه نمی ارزه. اگه دلار خیلی بالا بره می ارزه و در این صورت قضیه اصلاً به نفت بر نمی گرده.
      نرخ سود شش هفت درصد روی دلار اگه تو آمریکا باشه جذابه ولی تو ایران ریسک تغییر سیاست حتی وقتی پای دولت در میونه اونقدر بالا است که نمی ارزه. بجای سر و کله زدن با دولت می ریم طلا می خریم که دولت هیچ کارش هم نمی تونه بکنه.
      هر چند همین هم کلی مشکل داره. مثلاٍ اگه بخواد دلار بگیره و دلار بده می گن داری اقتصاد رو دلاریزه می کنی. اینکه یه سازمان دولتی مبادلات داخلیش رو با پول یه کشور دیگه انجام بده خیلی ضایع بازیه. اگه هم بخواد معادل ریالی رو حساب کنه که مشکل تبدیل نرخ ارز پیش می آد. سازمان دولتی نمی تونه با نرخی بجز ارز رسمی کار بکنه چون به منزلۀ عدم قبول سیاست رسمی کشوره.
      خلاصه آقا جان این کار هزار تا مشکل داره که آسونترینش همون نرخ سود پائینشه!
      اون چیزی هم که من از کیهان نقل قول کردم محاسبۀ سود نیست. اون علامتهای ؟ و ! است که کیهان به وفور ازشون استفاده می کنه.

  2. علی says:

    یک نکته جالب برای من پیش پا افتاده بودن محاسبات است. اکثر این اعداد با محاسبه ارقام اسمی و بدون در نظر گرفتن قیمت واقعی بدست می آیند. بنظر من نشاندهنده این است که حتی تحصیلکردگان ما سواد اقتصادی ندارند و از پیش پا افتاده ترین مفاهیم این علم بی خبرند!

  3. اسی says:

    اقای حسینی شاهکارهای متعدد و جهانیتو دیدیم زدی رو دست ادام اسمیت و کینزو ریکاردو بهتره بری غرب تا با این طرح ها بحران والستریت و حل کنی خلاصه ما را به خیرتو مددی نیست
    شر مرسان ‏‎ ‎

  4. آقا رضا says:

    آقا این ماجرای دلار و ریال ماجرایی داره تو کشور ما. همین چند وقت پیش سپرده طلا تو یکی از بانکها ( جهت حفظ آبرو از ذکر نام معذوریم) رو در نظر بگیرید. ماجرا این جوری بود که شما میرفتین یک پولی (به ریال) می گذاشتین تو بانک و بانک محاسبه می کرد که معادلش چقدر طلا می شه. بعد شما خوشحال، به ریش هر چی دزد که چشم به طلاهای انبار شده شما در منزل داره می خندیدیداز سرمایه گذاری پر منفعتتان لذت می بردید. غافل از اینکه وقتی قیمت طلا بالا رفت و شما میرید که پولتون رو بگیرید در کمال ناباوری ارزش طلای شما رو با قیمت جهانی و به دلار محاسبه می کردند و تقدیم می فرمودند. جالبتر اینکه وقتی دیدند بازار دلار هم داغ شد، مدیران ارشد جمع شدند که وا اسفا، مملکت از دست رفت و حیثیت پول ملی بر باد رفت و از همین فردا سپرده طلا رو با ریال محاسبه کنید.
    حالا هم برادر من اینکه سرمایه گذاری ما در نفت سود آور باشد یا نباشد ربطی به قیمت ارز ندارد، چون مسلما انعطاف پذیری بالای مدیران در تصمیم گیریهای آنی اثر قیمت دلار رو کاملا خنثی می کنه.

    • حسین says:

      به نکتۀ مهمی اشاره کردی آقا رضا. میزان پایبندی سازمانهای دولتی و عمومی به قراردادهایشان تعیین کنندۀ میزان عدم اطمینان در چنین سرمایه گذاریهایی است. و این مشکل یکی از یزرگترین مشکلات طرف شدن با دولت در کشورهای در حال توسعه است.
      من در نوشته فقط به آن اشاره ای کردم و آن لزوم کسب اطمینان مردم است. از آنجا که تشریح بیشتر آن کمکی به موضوع اصلی نمی کرد از آن گذشتم.

برای علی پاسخی بگذارید لغو پاسخ