توسعۀ گاز محور: قیمت صفر یعنی حذف اقتصاد

دنیای اقتصادبحث استفاده از منابع گاز برای ایجاد رشد اقتصادی سریع  را مطرح کرده است. قبلاً با ارجاع به نوشتۀ دکتر عسلی به این موضوع اشاره کرده بودم. مسئلۀ مهم در مورد گاز این است که مقدار آن در ایران خیلی زیاد است، صادراتش به آسانی نفت نیست، و آلودگی‌اش هم به اندازۀ نفت نیست. در نتیجه بهترین استراتژی این است که در داخل از آن بهره گرفته شود. مهم‌تر از این موارد آیندۀ انرژیهای فسیلی است. معلوم نیست تا صد سال آینده اصولاً انرژیهای فسیلی کاربردی داشته باشند. جهش‌های تکنولوژیکی، چیزی در مایه‌های مثلاً استفادۀ بسیار کارآمدتر از انرژی خورشید یا حرکت امواج دریا یا امثال آنها می تواند همۀ انرژی‌های سنتی را از دور خارج کند.

نوشتۀ دنیای اقتصاد هم به این مسئله می پردازد که بهتر است از مزیت گاز استفاده کنیم. پیشنهاد شده است که گاز را برای ده-پانزده سال مجانی بدهیم به صنایع و از آنها مالیات بگیریم.

اصل ایده خوب است. مشکل در قیمت صفر آن است. قیمت صفر ناکارآمدی وسیع به همراه می آورد و به دلایل متعدد، از جملۀ افزایش شدید تقاضا و ملاحظات محیط زیستی قابل تداوم نیست. در نتیجه سیگنالی که قیمت صفر می فرستد این است که برنامۀ ما کوتاه مدت است. در نهایت صنایعی را جذب می کنید که در نهایت ناکارآمدی انرژی مصرف کنند و آنقدر کوچک باشند که بتوان به سادگی برچیدشان. مالیاتی که ازشان بگیرید را هم باید چیزی رویش بگذارید و صرف توسعۀ روزافزون تولید و تصفیۀ گاز کنید. (در سالهای نه چندان دور که قیمت گاز تقریباً صفر بود، در زمستان، هم در خانه و هم در دانشگاه،  بخاری ها را روشن می کردیم و اگر هوا گرم می‌شد پنجره‌ها را باز می کردیم تا هوا عوض شود!)

جذب صنایع بیش از قیمت ارزان ثبات سیاستگذاری و زیرساختارها را می طلبد. تخفیف در قیمت گاز برای جذب صنایع انرژی بر مفید است ولی صحبت از قیمت صفر به معنای نادیده گرفتن اولین و مهمترین اصل اقتصاد است و جز به مشکلات بیشتر راه به جایی نمی برد.