تلاش جهانی وبلاگها، موضوع امسال: آب

امروز، پانزدهم اکتبر، روز جهانی تلاش وبلاگها برای آگاهی دادن در مورد آب است. این تلاش حداقل در حد انتشار یک نوشته در وبلاگ است. به نوبۀ خود امیدوارم این نوشته ها راهگشای فراهم آوردن این ابتدایی ترین نیاز زندگی برای همۀ ساکنان زمین باشد.

برای ما که با پرداخت چند ریال به آب آشامیدنی سالم دسترسی داریم، موضوع آب سالم ممکن است چندان مهم به نظر نرسد. بیش از 91 درصد افراد ساکن روستاهایمان و نزدیک صد درصد افراد ساکن شهرها به آب لوله کشی دسترسی دارند. اکثر این آبها مستقیماً قابل آشامیدن هستند. (لزومی ندارد که آب لوله کشی کاملاً برای آشامیدن مناسب باشد. کافی است تا حد قابل قبولی بی خطر باشد. می توان آب آشامیدنی را از آب شست و شو جدا کرد تا منابع آب آشامیدنی حفظ شوند) این دسترسی به آب آشامیدنی با پیشگیری از وقوع بسیاری از بیماری ها و مشکلات سلامتی، سبب انباشت قابل توجه سرمایۀ انسانی (سلامت)، و پرهیز از صرف هزینه های گزاف درمان بیماریها شده است.

ولی کافیست کمی به دور و بر خودمان نگاه کنیم و مواردی از کمبود آب سالم را ببینیم تا متوجه شویم این کمبود تا چه حد می تواند مشکل زا باشد.

در همین تهران خودمان هر از چند گاه صحبتهایی در مورد مشکلات آب می شنویم. استفادۀ زیاد از منابع آب [حاشیه: البته به عنوان اقتصاددان طرفدار بازار، این استفاده را مطلقاً می اندازم بر گردن قیمت پایین!] به همراه عدم سرمایه گذاری کافی در زیر ساختها سبب شده است که منابع آب تهران دچار مشکل شوند. اینکه آب شهری مثل تهران غیر قابل استفاده باشد آنقدر مشکل ایجاد خواهد کرد که حتی نمی توان لیستی از آنها تهیه کرد.

برخی از روستاها و حاشیه های شهرهای بزرگ از آب سالم بهره مند نیستند. کمی فراتر از آن، در کشورهای همسایه مانند افغانستان، فراهم آوردن آب آشامیدنی سالم برای همۀ مناطق هنوز آرزویی دور به نظر می رسد. دورتر از آن، در برخی کشورهای آفریقایی کمبود آب سالم بزگترین هزینه ها را در قالب بیماریهای متعدد به جامعه تحمیل می کند.

به این مشکلات بیافزایید آب لازم برای کشاورزی، تهیۀ غذا و سایر لوازم زندگی که با گسترش استفاده از منابع موجود آب، کمبود آنها بیشتر از پیش به چشم می آید.

اگر بخواهیم کمی بدبینانه به قضیه بنگریم، می توانیم به گفته هایی توجه کنیم که جنگهای آینده را جنگ بر منابع آب می دانند. همین منطقۀ خاورمیانه با کمبود منابع آب روبروست. هر از چند گاه تحلیلهایی را می بینیم که ریشۀ ادامۀ تنازعات را در پیش بینی های کارشناسان در مورد منابع آب جستجو می کنند.

البته من تا این حد بدبین نیستم. شخصاً به نتیجۀ تلاشهای بشر برای بهبود زندگی خود و اطرافیان باور دارم. همین تلاشها، هر چند مشکل گرسنگی را برای همۀ ساکنان زمین از بین نبرده است، ولی امکان ابطال تئوریهای مالتوسی را نشان داده است. دانش بشری که در قالب تکنولوژیهای نوین ظاهر شده است، بسیاری از مشکلات که در ابتدا غیر قابل حل به نظر می رسیدند (مانند بیماریهای واگیر) را تا حد زیادی حل کرده است. همین دانش بالقوه می تواند راه حل مشکل آب در مناطق کم آب و فقیر دنیا را هم حل کند.

نخستین قدم در حل مشکل آب آگاهی داشتن و آگاهی دادن دربارۀ اهمیت فوق العادۀ آب سالم به عنوان یکی از اولین نیازهای بشر است.