رئیس جمهور آینده، لطفاً جواب دهید- حسن دیباج

[پیش نویس: حسن دیباج از بچه های دورۀ سوم مؤسسه است. او از آلبانی نیویورک دکتراش رو در Public Administration and Policy گرفته. نگاه نقادی داره و به راحتی از مسائل رد نمی شه. چند تا مطلب برای من فرستاده، دستش طلا، که هر وقت یه فرصت خوب گیر بیارم میذارمشون اینجا. سوالهای زیر رو از کاندیداها و طرفداراشون پرسیده. فکر می کنم این سوالها خیلی کمک می کنه که در مورد برنامه های رئیس جمهور آینده نقد منظمی شکل بگیره. هر کس خواست می تونه سوال جدید اضافه کنه. (دو تا سؤال آخر بعلاوۀ عنوان نوشته رو من اضافه کردم) نوشتۀ حسن یه مقدار طولانی بود، من کوتاهش کردم. نسخۀ نهایی رو حسن دیده و تایید کرده. حسن خان ممنون.]

مقدمه:

پيشنياز هر انتخاب معقول سياسي مشخص بودن و تعريف گزينه‌هاي موجود مي‌باشد. فقدان احزاب حرفه‌اي با مواضع مشخص و مدون در مورد مهم ترين مسايل کشور سياست ايران را دچار پيچيدگي کرده است. بعيد است فضاي سياسي غير شفاف موجود بتواند مولد هر گونه تحول جدي در سياست و اقتصاد ايران باشد .

پرسشهای زیر را من به انگيزه آشنایی با مواضع سياستمداران در مورد اساسي‌‌ترين موضوعات اقتصادي از جمله مواضع آنها در مورد اندازه دولت و ميزان دخالت دولت در اقتصاد تنظيم کرده ام. اميدوارم با فراهم  آمدن پاسخ به این پرسشها زمينه مقايسه شفافيت وسازگاري مواضع انتخاباتي نامزدهای انتخاباتي وهواداران آنها فراهم شود .

بخش اول : اولویت های کلی

1- اولویت اول شما کداميک از موارد ذيل مي‌باشد؟

• پايين آوردن نرخ بيکاری
• کاهش نرخ تورم
• تغيير و تحول سياست خارجي
• افزايش توان نظامي کشور
• استحصال تکنولوژيهاي خاص
• اقدامات فرهنگي و ايدئولوژيکي، فعاليتهاي تبليغي و ارشادي

2- از نظر شما مهمترین شاخص «توسعه» یا «توانايي ملي » چیست ؟

3- رابطه سیاست خارجی و اقتصاد چیست؟

بخش دوم : دخالت حکومت در اقتصاد

4- مهم ترين وجه يک انتخاب سياسي، مشخص کردن ميزان دخالت حکومت در اقتصاد است. راي دهندگان داراي سلايق متفاوتي در اين زمينه هستند و مايلند بدانند وضع آرماني شما در کجاي طيف چپ ـ راست قرار دارد. هم اکنون حدود 70% از توليد ناخالص داخلي توسط بخش عمومي کنترل می شود. اين رقم در انتهاي دوره رياست جمهوري شما چه خواهد بود؟

5- براي کاهش نرخ بيکاران کداميک از روش‌هاي زير بیشتر  مطلوب شماست؟

• آزاد سازي اقتصادي، اعتماد به بخش خصوصي براي ايجاد شغل
• برنامه هاي دولتي نظير وام‌ها و تسهيلات و پروژه‌هاي دولتي

6- نقش بخش خصوصي در اقتصاد و رابطه ميان دولت و بخش خصوصي را چگونه می بینید ؟

7-آيا اعطاي اختيارات سياستگذاري و قانونگذاري هاي منطقه اي به استانهاي کشور موافقيد ؟

بخش سوّم: مسایل مالی، کسر بودجه و تورّم

9- سیاست دولت شما در رابطه با کنترل نرخ تورم چیست؟

10- در مورد ترميم کسر بودجه کشور چه می کنید . آيا مخارج عمومي را کاهش خواهيد داد ؟

11-سالانه حدود 12 تا 15 ميليارد دلار (10 تا 15% بودجه کشور) صرف سوبسيدها مي‌شود. همزمان با رشد جمعيت، مصرف سرانه و تورّم ميزان اين سوبسيدها نيز سالانه افزايش پيدا مي‌کند. آيا بودجه سوبسيدها در دولت شما تغييري مي کند ؟ آيا با حذف سوبسيدها موافق هستيد ؟ اگر قصد حذف سوبسيدها را داريد ، آيا حذف تدريجي يا دفعي را انتخاب خواهيد کرد ؟ آیا یک جدول زماني برای حذف سوبسيدها ارايه می کنید؟ آيا براي کاهش مخالفت هاي سياسي و حفاظت اقشار کم درآمد جامعه برنامه خاصي نظير پرداخت نقدي سوبسيد را اجرا خواهيد کرد ؟ در صورت ادامه سوبسيدها،  هزينه آن را از کجا تامين خواهيد کرد ؟

12-به نظر شما نقش دولت در ارائه کالا و خدمات چیست؟

13-بخش مهمی از بودجه کشور در سازمانهايي صرف مي شود که تحت نظارت دولت و قوه مجريه قرار ندارند. چه برنامه ای برای این سازمانها دارید؟

14-حساب ذخيره ارزي به منظور پس انداز و تثبيت درآمدهاي نفتي ايجاد شد. سیاست شما در مورد این صندوق چیست؟

بخش چهارم: مسايل پولي ، بانکي و ارزي

15-یکی از واقعیات اقتصادی ایران وابسته بودن سیاست پولی (تعیین حجم نقدینگی) به سیاست مالی (تعیین حجم بودجه کشور) می باشد.ارزیابی شما از ارتباط این دو چگونه است؟

16-سیاست دولت شما در مورد نرخ بهره چه خواهد بود؟

17- آيا با اعطاي استقلال به بانکهاي دولتي کشور (به نحوي که خود بانکها در مورد نحوه اعتباردهي و نرخ بهره تصميم گيرند) موافقيد ؟

18-آيا با خصوصي سازي بانکهاي کشور موافقيد ؟

19-آيا برنامه اي براي تبديل نظام ارزي کشور به نظام عرضه و تقاضا داريد ؟

بخش پنجم: خصوصي سازي،آزادی اقتصادی و انحصار

20-آيا با تسريع و گسترش خصوصي سازي موافق هستيد ؟

21-آيا يک جدول زماني و يا يک هدف مالي مشخص براي خصوصي سازي ارايه مي کنيد؟

22-در مورد انحصارات اقتصادي چه نظري داريد ؟

23-آيا برنامه اي جهت ممنوعيت قانوني انحصارات اقتصادي داريد؟

24- نظر شما راجع به حضور نيروهاي نظامي فعالیتهای اقتصادي چيست ؟

25-نظر شما راجع به قانون کار فعلي چيست ؟

26-در مورد  » عدالت اجتماعي » چه نظريه اي مواضع شما را بهتر منعکس مي کند ؟

بخش ششم: تجارت خارجی

27- موضع شما در مورد سرمايه گذاريهاي خارجي (در بخش هاي غير نفتي) چيست ؟

28- سیاست شما در مورد تعرفه بر کالاهای وارداتی چیست؟ آیا این سیاست برای کالاهای مختلف (کشاورزی، صنعتی) متفاوت است؟

29- در مورد پیوستن یا نپیوستن به سازمان تجارت جهانی چه سیاستی را اتخاذ خواهید کرد؟