یارانه ها
دسامبر 22, 2010 16 دیدگاه
حذف یارانه ها از اقتصاد ایران شروع شد و قیمت کالاهای یارانه ای افزایش یافت. مهمترین سؤال به نظر من اثر سیاست حذف یارانه را بر رفاه خانوارها است. بر مبنای نظریات اقتصادی می توان این اثر را بررسی کرد که البته (مانند هر بررسی اقتصادی و نیز به دلیل عدم وجود اطلاعات کافی) وابسته است به فروضی که اعمال می شود و سناریو هایی که منظور می شود.
اتفاقی که در اقتصاد ایران شروع شده است، باید به دقت دنبال شود. شاید دیگر چنین فرصتی برای مشاهدۀ یک آزمایش بزرگ اقتصادی به دست نیاید. در این مرحله بهتر است به جمع آوری اطلاعات بپردازیم. اولین بخش اطلاعات تغییر قیمتها است. در زیر لیست کالاهایی که قیمتشان تغییر کرده است را به همراه قیمت سابق و جدید می آورم.
گازوئیل: از 16.5 تومان به 150 تومان سهمیه ای و 350 تومان بدون سهمیه
بنزین: از 100 تومان به 400 تومان با سهمیه و 700 تومان بدون سهمیه
بنزین سوپر: از تومان به 500 تومان با سهمیه و 800 تومان بدون سهمیه
نفت سفید: از ؟؟؟ تومان به 100 تومان
گاز مایع: از ؟؟؟ تومان به هر لیتر 100 تومان معادل هر کیلو 180 تومان
نفت کوره: از ؟؟؟ تومان به 200 تومان
گازوئیل کشاورزی و صنعت: از 16.5 تومان به 150 تومان
برق: از 16.5 تومان به 27 تومان (210 تومان برای مصرف بیش از600 کیلو وات ساعت در ماه) هر کیلو وات ساعت
گاز طبیعی: از 13 تومان به 70 تومان هر متر مکعب
گاز خودرو: از 40 تومان به 300 تومان هر متر مکعب
آب: از 80 تومان به 283 تومان هر متر مکعب
گندم: از ؟؟؟ تومان به 250 تومان
آرد: از ؟؟؟ تومان به 290 تومان
پرداخت: 44500 تومان سرانه ماهانه
(این اطلاعات را از وبسایتها جمع کرده ام. این اطلاعات کامل نیست و ممکن است اشتباهاتی هم در آن باشد. اگر می توانید آن را کاملتر کنید و اطلاعات مفقود را برایم بفرستید ممنون می شوم.)
پس نوشت: نوشتۀ مسعود نیلی و جواد صالحی در بارۀ یارانه ها را از دست ندهید.
پس نوشت دوم: سمیه توحید لو جدولی تهیه کرده است از قیمتهای قبلی و فعلی حاملهای انرژی.
آی-آر-پی-دی آنلاین (IRPD ONLINE) 
من فکر کنم مساله خوبی برای بررسی است.
علی‌الحساب طبق گفته قضاوی «به طور متوسط هر خانوار ایرانی 0.96 درصد هزینه‌هایش را به بنزین اختصاص مي‌دهد. 0.63 درصد را به برق، 0.58 درصد به مصرف گاز خانگی، 0.07 درصد متعلق به مصرف نفت سفید است. 0.03 درصد نفت گاز و 0.44 درصد هم به هزینه‌های انشعاب آب اختصاص دارد. بر این اساس مجموع اهمیت این شش قلم کالا در هزینه خانوارها 2.71 درصد است. قضاوی در عین حال اضافه کرد: با این حال باید در نظر داشت که این کالاها به عنوان کالای اساسی بر دیگر فعالیت‌های اقتصادی تاثیر مستقیمي دارند. بنابراین باید ارتباط پسین و پیشین آنها با هزاران کالای دیگر را در اقتصاد در نظر گرفت تا بتوان تصویر درستی از تاثیر افزایش قیمت آنها بر افزایش قیمت دیگر کالاها داشت. به گفته او اگر این اثر غیرمستقیم در نظر گرفته شود این تکانه قیمتی در کوتاه مدت شاخص قیمتها را بیشتر افزایش خواهد داد. قضاوی افزود: بر آورد ما این است که تکانه قیمتی ناشی از هدفمندی یارانه‌ها، شاخص قیمتها را در اولین ماه اجرا که دی ماه است نسبت به ماه مشابه سال قبل با افزایش مواجه مي‌کند و نرخ تورم نقطه به نقطه افزایش خواهد یافت. وی یادآور شد که در حال حاضر افزایش هزینه‌های خانوار از سوی دولت جبران شده و یارانه نقدی برای برخی دهک‌ها بیش از افزایش قیمت حاملهای انرژی است. معاون اقتصادی بانک مرکزی تصریح کرد: مشابه این سیاستهای حمایتی برای بنگاههای تولیدی هم در نظر گرفته شده است.»
با توجه به این اظهار نظر رسمی، اگر اتفاق نادری نیفتد به صورت کیفی و نسبی می‌توان گفت تورم هدفمندی زیاد نخوهد بود.
رامین
اظهار نظر رسمی به جای خود محترم و معزز! ولی این اظهار نظر برای اقتصادیون نون و آب نمی شود. از این گفته در نمی آد که تورم زیاد نمی شه.
در ضن ما که نفهمیدیم این تورم نقطه به نقطه چیه. هر کی فهمید دست ما رو هم بگیره. ثواب داره والله
نقطه به نقطه که اسمش روشه دیگه.
http://www.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100908880010
ولی منظورم از اظهار نظر رسمی بخش پیش‌بینی‌اش نبود. منظورم این بود که همون طور که گفتن، ضریب اهمیت همه اونها 2.76 درصده. یعنی تاثیر مستقیمشون در تورم کمه.
هم اسمش بی ربطه هم تعریفش
تورم نرخ افزایش یک شاخص است و تعریف دقیق ریاضی دارد. حالا اگر سیاستمدار می خواهد با آن بازی کند من اقتصاد خوانده که نباید بازی بخورم.
روی ارقام ذکر شده هم خیلی حساب باز نمی کنم تا وقتی که آمار را ببینم
تعریف ریاضی تورم که چیز پیچیده‌ای نیست. یک میانگین‌گیری ساده است که کمی با محاسبه نوع شاخص (لاسپیرز یا پاشه و نهایتا فیشر) متغیر آن تغییر می‌کند. نمی‌دانم این تورم نقطه به نقطه چقدر متداول است در اقتصاد و اصلن هست یا نه. اما خب بالاخره شاخصی است و می‌توان از آن استفاده کرد.
البته برای دیدن آمارهای آنها کافی است نگاهی به ریز گروه‌های ده‌گانه تورمی بیندازید که به گمانم سایت بانک مرکزی هم دارد. به شخصه قبلن دیدمشان، اما دوباره چک نکردم ببینم. چون بعید می‌دانم قضاوی اشتباه کرده یا دروغ گفته باشد! چیزی متداول و معلومی است.
قیمت های قبلی
گاز مایع 57 ریال
نفت کوره 94 ریال
نفت سفید 165 ریال
بنزین سوپر 200 با سهیمه 500 بدون سهمیه
منبع گزارش کد 10112 مرکز پژوهش های مجلس
دستت طلا ابراهیم
لینک دوم پایین مطلب اشتباه است
برخلاف نظر شما مهمترین مطلب به نظرم بنگاه هایی هستند که توجیه اقتصادی خود را از دست می دهند. دولت چه رفتاری با آنها در پیش خواهد گرفت؟ در تعادل اقتصادی آینده جای هر بنگاه کجاست؟
ابراهیم
مسئلۀ بنگاهها البته مهم است. به نظرم بحث در مورد اینکه خانوارها یا بنگاهها اهمیت اول را دارند مهم نیست و به جایی هم نمی رسد. ولی موافقم که دولت باید برنامۀ مشخص و دقیقی برای بنگاهها داشته باشد. من که تا کنون چیزی ندیده ام.
به نظر من بنگاههای زیادی هستند که باید تغییر روش دهند یا از دور تولید خارج شوند. این بنگاهها منابع جامعه را به روشی غیر کارآمد در تولید به کار می گیرند. ضرر برخی از آنها از منافعشان بیشتر است.
به نظر من دولت بایستی برنامۀ دقیق حذف یارانه ها را برای سالهای آینده اعلام می کرد و به آن متعهد می ماند. در این صورت بنگاههایی که برای خود جایی در این طرح نمی دیدند ناچار کنار می کشیدند و بنگاههایی که می توانستند تغییر رویه دهند باقی می ماندند.
در نهایت بازار رقابتی باید تعیین کند که جای هر بنگاه کجاست
گزارش بانک مرکزی از وضعیت بازار کالا در نخستین هفته
http://www.donya-e-eqtesad.com/Default_view.asp?@=237607
Thanks Morteza
ببخشید سوالات کم عمق و سطحی می پرسم. متاسفانه اقتصاد بلد نیستم و کنجکاویم رو هم نمی تونم کنترل کنم. اگر مبادلات کالا در کشور نیاز به حجم معینی از نقدینگی داشته باشد، ولی این حجم نقدینگی توسط بانک مرکزی فراهم نشود، چه اتفاقی می افتد؟
آرش
این یک مانع تولید محسوب می شود. مثلاً تو می خواهی خانه بسازی ولی بانک مرکزی می خواهد نقدینگی را کنترل کند و به بانکها اجازۀ وام دهی نمی دهد. در نتیجه تو نمی توانی خانه بسازی که به منزلۀ عدم افزایش تولید است.
در ضمن سؤالاتت هم هوشمندانه است و دقیق. و ماهم مخلصیم.
آیا برای این که بفهمیم پولی که دولت به خانوارها می ده افزایش قیمت ها رو جبران می کنه، آیا کافیه که فقط تاثیر مستقیم حذف یارانه ها رو بر هزینه های خانوار بسنجیم؟ مثلا افزایش قیمت گازوئیل باعث افزایش قیمت تمام کالاهایی می شه که باکامیون جا به جا می شن.
آرش
کافی نیست که تاثیر مستقیم رو در نظر بگیریم. نه تنها باید تاثیر غیر مستقیم رو وارد کنیم بلکه باید تغییر رفتار خانوار به دلیل عوض شدن قیمتهای نسبی رو هم وارد کنیم. در این صورت کششهای قیمتی و درآمدی وارد می شود. به عبارت دیگر در عمل باید سیستم معادلات تقاضا حل شود تا اثر کلی به دست آید.
مهم این است که فقط روی قیمت متمرکز نشویم. مثلاً با افزایش قیمت گازوئیل باید افزایش قیمت مثلاً سیب را به دلیل افزایش هزینۀ حمل و نقل در نظر بگیریم، ولی همزمان باید کاهش تقاضا برای سیب را هم در نظر بگیریم که مانع از افزایش خطی قیمت سیب می شود.
از دید نظری معنی جبران در اقتصاد با مطلوبیت تعریف می شود نه با هزینه. افزایش قیمت یک کالا رفتار مصرفی را تغییر می دهد و همزمان قدرت خرید را کم می کند لذا مطلوبیت فرد را کم می کند. اگر پولی که به خانوارها داده شود بتواند این کاهش را جبران کند و فرد را به سطح مطلوبیت قبلی برگرداند، می گوییم که اثر رفاهی تغییر قیمت صفر است.